(TDB Merkez Yönetim Kurulu’nun 13-14 Temmuz 2011 Tarihli Toplantısında Kabul Edilmiştir)
(29.09.2011 tarihli MYK kararı ile değişik) Gelişen teknoloji ile birlikte dişhekimlerinin hastalarıyla daha kapsamlı ve yaygın iletişim kurma olanakları da artmıştır. Özellikle kişisel web sayfalarının yaygınlaşmasıyla birlikte, reklam yasağı ve benzeri etik sorunlar sıklıkla gündeme gelmektedir. Ülkeler arasında farklı uygulamalar olmakla birlikte, sağlık alanında, talep yaratmaya dönük reklam anlayışı genel olarak kabul görmemektedir.
Ülkemizde sağlık alanında reklam yasağının sınırlarını çizen mevzuat, asıl olarak 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, Tıbbi Deontoloji Tüzüğü, TDB ve Dişhekimleri Odaları Disiplin Yönetmeliği ve Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte ortaya konmuştur.
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun
Madde 40-İcrayı sanat eden diş tabipleri ve dişçiler, hasta kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini bildiren ilanlar tertibine mezun olup diğer suretlerle reklam ve saire yapmaları memnudur.
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi
Madde 8 – Tabiplik ve diş tabipliği mesleklerine ve tedavi müesseselerine, ticari bir veçhe verilemez.
Tabip ve diş tabibi, yapacağı yayınlarda tababet mesleğinin şerefini üstün tutmaya mecbur olup, ne suretle olursa olsun, yazıların da kendi reklâmını yapamaz.
Tabip ve diş tabibi, gazetelerde ve diğer neşri vasıtalarında, reklâm mahiyetinde teşekkür ilânları yazdıramaz.
Madde 9 – Tabip ve diş tabibi, gazete ve sair neşir vasıtaları ile yapacağı ilânlarda ve reçete kâğıtlarında, ancak ad ve soyadı ile adresini, Tababet İhtisas Nizamnamesine göre kabul edilmiş olan ihtisas şubesini, akademik unvanını ve muayene gün ve saatlerini yazabilir.
hükümleri dişhekimlerinin ve diş tedavi kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine ticari bir görünüm veremeyeceklerini ve reklam yapamayacaklarını düzenlemiştir.
Bu hükümlere aykırı davrananların disiplin cezası ile cezalandırılacaklarına ilişkin düzenleme ise Türk Dişhekimleri Birliği ve Dişhekimleri Odalarının Disiplin Yönetmeliğinde yer almaktadır. Buna göre;
Türk Dişhekimleri Birliği ve Dişhekimleri Odalarının Disiplin Yönetmeliği
Madde 8/a– Reçete kağıtları, el ilanları, promosyon malzemeleri ve benzeri araçlarla reklam yapmak veya sanal ortamlar da dahi olmak üzere her türlü iletişim araçlarında reklam amacına yönelik veya haksız rekabeti sağlayıcı yazılar yazmak, yazdırmak veya açıklamalarda bulunmak; çalıştığı veya ortağı olduğu kuruluş veya şirket aracılığı ile anılan eylemlerin yapılmasına göz yummak.
fiillerinin para cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.
Özel sağlık kuruluşlarının reklam yapmalarını yasaklayan bir diğer düzenleme ise Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğinin 32. maddesinde yer almaktadır. Buna göre“Sağlık kuruluşları ve çalışanları her ne surette olursa olsun; kuruluşları, kuruluşlarının sundukları hizmet, uyguladıkları tanı ve tedavi yöntemleri yada kullandıkları her türlü cihaz ve benzeri araçlar ile ilgili kitle iletişim araçları, elektronik ortam, görsel-işitsel araçlar, yazılı materyaller veya benzeri nitelikteki araçlar ile doğrudan ve dolaylı olarak tüketici konumundaki kitleye yönelik reklam ve tanıtım yapamazlar. Başkaca kişi, kurum ve kuruluşların benzer nitelikteki çalışmalarına aracı olamazlar. Sağlık kuruluşları çalışmalarına ticari bir görünüm veremeyecekleri gibi; insanları yanıltıcı, paniğe sevk edici, yanlış yönlendirici benzer nitelikteki kuruluşlar ve çalışanları arasında rekabete yol açıcı davranışlarda bulunamazlar”
Bu hükümle de özel sağlık kuruluşları ile çalışanlarının her ne şekilde olursa olsun reklam yapmaları ve mesleki rekabet dışındaki bir rekabette bulunmaları kesin surette yasaklanmıştır.
Dişhekimlerinin bir web sayfası hazırlarken uymaları gereken kurallar ve sınırlar söz konusu mevzuatın incelenmesiyle anlaşılabilecektir. Kılavuz, bu çerçevede bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. İlgili mevzuatın incelenmesi ile de doğrudan bilgi toplanabilir.
Dişhekimliği alanında yapılacak her türlü yayının, reklâm yasağına ilişkin kural ve ilkelere uygun olması gereklidir. Aşağıda belirtilen etik kurallar bu çerçevenin tanımlanmasında dişhekimlerine yardımcı olmak amacıyla belirlenmiştir. Bu nedenle belirtilen kurallardan hiçbiri mevcut düzenlemelerdeki reklâm yasağına ilişkin kuralları bertaraf eder biçimde yorumlanamaz.
1. Dişhekimleri; elektronik ortam da dâhil olmak üzere her tür araç ile yapacakları bütün yayınlarında sağlık mevzuatında yer alan, özellikle reklâm yasağına ilişkin tüm kurallara uyarak genel olarak mesleği tanıtma, koruyucu ve tedavi edici ağız diş sağlığı konularında toplumu bilgilendirme hakkına sahiptir.
2. Yapılacak her türlü bilgilendirme, kendini meslektaşlarından öne çıkartma, hasta kazanma ya da yönlendirme amacı ile olmamalıdır.
3. İnternet üzerinden hekimlik yapılmamalı, dişhekimi hastasını muayene etmeden, teşhis veya tedavi hizmeti vermemelidir. Site içerisinde standart olarak kullanılan karakterlerle yazılacak ve her sayfanın altında yer alacak şekilde “Site içeriğinde bulunan bilgiler bilgilendirmek içindir, bu bilgilendirme kesinlikle hekimin hastasını tıbbi amaçla muayene etmesi veya tanı koyması yerine geçmez” ifadesi yer almalıdır.
4. Reklâm unsuru bulunduran yazı, resim fotoğraf ve benzerleri yayınlanmamalıdır. Hastaların tedavi öncesi ve sonrası fotoğraflarına yer verilmemelidir.
5. Hasta talebini arttırma amaçlı olarak tedavi seçeneklerinden birinin diğerinden daha üstün olduğu yönünde yanıltıcı ve yönlendirici sunumlar yapılmamalıdır.
6. Dişhekimliği ile ilgili uygulamaların iyiliği, kötülüğü ifade edilmemeli, ağrısız acısız tedavi uygulama gibi vaatlerde bulunulmamalıdır.
7. Dişhekimi katıldığı meslek sonrası eğitimleri, yerli ve yabancı uzmanlık kuruluşlarına üyeliğini, danışmanlık görevlerini, sertifikalarını sitesinde ilan etmemelidir.
8. Yayınlarda muayenehane ya da sağlık kuruluşlarının büyüklüğü, merkeziliği, sessizliği, temizliği; çalışanlar bakımından da en iyi, konusunda uzman, güler yüzlü, ilgili ve benzeri ifadeler kullanılmamalıdır.
9. Sağlık kuruluşlarının sundukları hizmet, uyguladıkları tanı ve tedavi yöntemleri ya da kullandıkları her türlü cihaz ve benzeri araçlar ile ilgili olarak reklam ve tanıtım yapılamaz.
10. Meslek kuruluşları ile diğer mesleki sitelere yönlendirici linklere/bağlantılara yer verilebilir. Kendisine internette sayfa hazırlayan/hazırlatan dişhekimi, site adresi olarak bir bilim ve uzmanlık dalının adını kullanmamalıdır. Örn: www.çeneortopedisi.com, www.ortodonti.com, www.turkiyenineniyidishekimi.com,www.protez.com gibi. Ancak isim, alanla kombine edilebilir. Örn: www.çeneortopedisi-kamal.com.
11. Web sayfasında, dişhekiminin aldığı ödüller, üye olduğu siyasi parti, cemaat, dernek veya grup adı belirtilmemelidir. Yayınlarda ırk, dil, din, cinsiyet, siyasal ve ideolojik ayrımda bulunulmamalıdır.
12. Ülke dışında bulunan sunucu makineyle ve / veya yabancı dille yapılan sunumlarda da mevcut kurallar ve yukarıda belirtilen kurallara uygun davranılmalıdır.
13. Tedavi ücretleri ile ilgili olarak hasta talebini yaratmaya arttırmaya yönelik ifadeler kullanılamaz. Tedavi ücret bilgileri ile ilgili olarak Türk Dişhekimleri Birliği web sayfasındaki ilgili bölüme link/bağlantı verilebilir.
14. Dişhekimi, web sitesinde:
a) Dişhekim(ler)inin adı, soyadı ve unvanı ile çalıştığı kurum veya özel sağlık kuruluşunun ismi,
b) Bağlı bulunduğu Oda sicil numarası,
c) Türk Dişhekimleri Birliği sicil numarası,
d) Mezuniyet tarihi,
e) Özel sağlık hizmeti veren kuruluşun adresi,
f ) Telefon ve faks numaraları,
g) Çalışma gün ve saatleri,
h) Mezun olduğu / oldukları üniversitenin adı,
i ) E-Posta adresi / adresleri ve buna ait mail formu,
j ) Uzmanlık dalı ve akademik unvanı,
gibi bilgilerine yer verebilir.
ARAMA MOTORLARINA KAYIT
1. Dişhekimleri veya dişhekimliği alanında faaliyet gösteren özel sağlık kurum ve kuruluşları tarafından hazırlanan web siteleri genel arama motorlarına kayıt ettirilebilir. Ancak bu kayıtlar esnasında sitede yer alan diğer hekimlerden farklılık gösterecek şekilde (farklı punto, çerçeve ve diğerleri) yayınlanması reklâm olarak kabul edilmelidir.
2. İş sağlama amacına yönelik ve meslektaşlarıyla rekabete yol açacak şekilde özel amaçlı arama motorlarına, rehberlerine, listelerine, veri tabanlarına ve benzerlerine kayıt yaptırılmamalı. İnternet kullanıcılarının kendi sitesine yönlendirilmesini sağlamak için internet kısa yolları kullanılmamalıdır.
“İnternet sayfasının, sadece dişhekimlerinin bulunmasına yönelik özel amaçlı arama motorlarına kayıt ettirilirken anahtar kelime (keyword) olarak; “adı ve soyadı ya da özel sağlık kuruluşunun adının”, “bulunduğu şehir-ilçe-semt adının” ve “uzmanlık alanı ve akademik unvanlarının dışında bir sözcük ya da tanıtma tümcesi kullanılmamalıdır.”
